Ülkemizde yaygın olarak görülen sığır tüberkülozu ve sığır, koyun, keçi brucellozu hastalıkları ile etkin mücadele edilmesi, halk sağlığının korunması amacı ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hastalıktan ari işletmelerin desteklenmesi projesi uygulanmaktadır. Tarımsal Desteklemelere İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ve Hayvancılık Desteklemeleri Hakkında Uygulama Esasları Tebliği gereğince de söz konusu proje çerçevesinde sertifikalandırılan süt sığırı işletmelerinde bulunan, damızlık boğalar dışındaki, altı ay yaşın üzerindeki erkek hayvanlar hariç tüm sığırlara destekleme ödemesi yapılmaktadır.
Bakanlığımızca uygulanan hastalıktan ari işletmelerin desteklenmesi projesi, hayvan sağlığının korunması yanında, kaliteli ve sağlıklı süt üretilmesi ile ülkemiz süt sektörünün Avrupa Birliğine süt ve süt mamulleri ihracatı yapabilmesi için temel teşkil etmektedir.
Ülkemizden AB'ye süt ve süt ürünleri ihracatı yapılabilmesi için süt işleme tesislerinin, süt sağladığı çiftliklerin öncelikle "Hastalıktan Ari İşletmeler İçin Sağlık Sertifikası" na sahip olmaları gerekmektedir.
Bakanlığımız tarafından Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Konya Ovası ve Doğu Karadeniz Projesi kapsamındaki illerde damızlık erkek materyal alımı ile ilgili uygulanan hibe projelerinde damızlık boğaların sadece TİGEM veya Hastalıktan ari işletmelerden teminine izin verilmektedir.
Bu kapsamda hayvanları kayıt altına alınmış, hayvan refahı açısından asgari teknik ve hijyenik şartları taşıyan, işletmesinde karantina ünitesine sahip, süt sağım ünitesi ve soğutma tankı bulunan, işletmeye hayvan giriş-çıkışlarında gerekli izolasyon ve sağlık kurallarını uygulayan, hayvan hareketleri (doğum, ölüm, mecburi kesim vb) ve sağlık şartları ile ilgili kayıt tutan damızlık süt işletmeleri hastalıktan ari işletmeler için sağlık sertifikası müracaatında bulunabilmektedir.
Müracaatı uygun bulunan işletmelerde yapılan tespit ve denetimlerden uygun sonuç alındığı takdirde Brucella ve Tüberküloz hastalıkları yönünden tarama işlemleri başlatılmaktadır.
Sığır Brusellozu hastalığından arilik için, sürüde altı aydır Brusellozun klinik belirtileri görülmemeli ve iki Komplement Fikzasyon testine oniki ayın üzerindeki tüm sığırlar negatif yanıt vermelidir. Testler üç aydan fazla ve oniki aydan kısa aralıklarla yapılmalıdır. Ancak Brusellozdan ari bir sürüden gelen ve sürüye katılan oniki ayın üzerindeki sığırlar, sürüye katıldıktan itibaren otuz günlük süre içinde yapılan Komplement Fikzasyon testinde negatif sonuç verirlerse ari olarak kabul edilirler. Bu durumda hayvan/hayvanlar diğer hayvanlardan fiziksel olarak izole edilirler ve negatif oldukları kanıtlanana dek diğer hayvanlarla doğrudan ya da dolaylı yoldan temas etmeleri önlenir.
Testlerin geçerlilik süresi hastalıktan ariliğin kesinleştiği tarihten itibaren, her bir hastalık için bir yıldır. Ariliğin devamı için yapılacak testlerin yılda bir kez tekrarlanması gerektiğinden, bu süre tamamlanmadan ilgili hastalığa ait testler yenilenmelidir. Sertifikanın yenilenme tarihi her iki hastalıktan ariliğin kesinleştiği tarih olacaktır.
Sığır tüberkülozu hastalığından arilik için, sürüde yapılan ilk tüberküloz testinde enfeksiyon tespit edilmemişse, altı ay sonra yapılan ikinci testte de tüm sürü negatif reaksiyon verdiğinde arilik statüsü verilecektir.
Karantina ve gözetim altında tutulmadan veya bu süre içerisinde tarama sonucunu beklemeden hastalıktan ari işletmelere hayvan dahil edilmesi halinde işletmenin, ari işletme sertifikası iptal edilecektir.
Yapılacak testler sonucunda yıl sonunda Brucella ve Tüberkülozis hastalıkları yönünden tüm hayvanlardan negatif sonuç alınması durumunda işletme için "Hastalıktan Ari İşletmeler İçin Sağlık Sertifikası" tanzim edilir ve o tarihte işletmede bulunan damızlık boğalar hariç, 6 aylık yaştan büyük tüm hayvanlar için hayvan başına destekleme ödemesi yapılır. Bakanlığımız tarafından 2017 yılı için öngörülen destekleme mikatarı hayvan başı 400,00 TL'dir.
İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürümüz Ziyaattin ÖZDEMİR konu ile ilgili olarak "2017 yılına kadar ilimizde "Hastalıktan Ari İşletmeler İçin Sağlık Sertifikası" na sahip işletme bulunmadığını, bu yıl içerisinde yapılan titiz çalışmalar ile Merkez ilçemizde iki, Sorgun ilçemizde iki, Boğazlıyan ilçemizde bir olmak üzere toplam beş adet ari işletme müracaatı sağlandığını, bu işletmelerde yapılan ilk 6 aylık Brucella ve Tüberkülozis hastalık taramalarından negatif sonuçlar alındığını, yıl sonunda yapılacak son testlerden de negatif sonuç alınması durumunda "Hastalıktan Ari İşletmeler İçin Sağlık Sertifikası" düzenlenerek, bu belgeye sahip işletmelere yıl sonunda hayvan başı 400,00 TL destekleme ödemesi yapılacağını" beyan etmiştir.
İl Müdürümüz Ziyaattin ÖZDEMİR ayrıca "Kaliteli damızlık hayvanlara sahip, halk sağlığı açısından kaliteli süt ve damızlık materyal üretimi yapacak, ari işletme olabilecek damızlık süt işletmelerinin önümüzdeki yıllarda artırılması yönünde çalışmaların devam edeceğini, 2023 yılında ilimizde "Hastalıktan Ari İşletmeler İçin Sağlık Sertifikası" na sahip işletme sayısının en az 20 adet ulaştırılmasının hedeflendiğini" söylemiştir.